<p class="pntext1">u?eK dk BekoB-T[; dh gqfefonk</p> - ਆਰਬੀਆਈ - Reserve Bank of India
u?eK dk BekoB-T[; dh gqfefonk
u?eK dk BekoB-T[; dh gqfefonk
jtkbk vhHphHUHvhHphH;hHn?bHJhHihHBzzL113|09H12H001|2002-03
26 i{B, 2003
;w{j nB[;{fus tgkoe p?Ie
(nko nko ph n?; ns/ n?b J/ ph n?; s'I fpBK)
;qhwkB ih
u?eK dk BekoB-T[; dh gqfefonk
iBtoh, 1992 ftZu nkg B{z dZf;nk frnk ;h, p?IeK B{z jdkfJs ehsh rJh ;h fe r'fJg'ohnk ew/Nh dhnK f;cko;aK bkr{ eoB bJh Bekfonk frnk u?e rkje B{z fpBK fe;/ d/oh d/ 24 xzfNnk d/ nzdo nzdo tkg;|fv;g?u eo fdZsk ikt/ (jtkbk BzL 336 ;kv/ r;ash gZso vhHphHUHvhH BzLphH;hH74|09H01H001|91-92 fwsh 28 iBtoh, 1992)
2- i[nkfJzN gkobhnkw?INoh ew/Nh tb'I ;Nke wkoehN x'Nkb/ dh iku nB[;ko (dh i/ gh ;h) f;cko;aK ehshnK ;B. (n?N d/ g?oQk 5H214 fe ;Nke n?e;u/Ii d/ Beko/ j'J/ u?eK ;pzXh foiaot p?Ie tb'I fJ; bJh ftXh ngBkT[D bJh ;w{j p?IeK B{z Y[ethInK jdkfJsK ikoh ehshnK ikD. i/ gh ;h dhnK T[go'es f;cko;aK dh o";aBh ftu ;ko/ Beko/ j'J/ u?eK B{z tkg; eoB ;pzXh ft;fsqs jdkfJsK foftT{ ehshnK rJhnK jB.
3- n;hI ikDd// jK fe p?Ie Beko/ j'J/ u?eK ;pzXh T[go'es jdkfJsK nB[;ko gfjbK jh Y[ethI ekotkJh eo ojhnK jB. fco th fJ; ;pzXh p?IeK tb'I ngDkJh ik ojh ftXh B{z ;zrfms eoBk iao{oh ;wfMnk frnk j?. fJ; bJh ;[Mkn fdZsk iKdk j? fe czvK dh b'V ekoB Beko/ rJ/ u?eK bJh w"i{dk jdkfJsK Bkb g?oQK r;ash gZso dhnK g?oQK 4 nB[;ko tkX{ jdkfJsK jB. ;Nke n?e;u/IIi d/ b?D d/D d/ fBgNko/ Bkb ;pzXs jh BjhI ;r'I czvK dh xkN ekoD Beko/ rJ/ ;ko/ u?eK B{z vhb eoB bJh eto j' iKdhnK jB.
4HiH Beko/ u?eK B{z tkg; | fv;g?u eoB dh gqfefonk ftu
(1) :{BhnB o?r{b/;aB n?Iv o{bi cko p?Ifezr G[rskB bJh doi jdkfJsK nB[;ko G[rskB e/Ido tb'I Bekfonk frnk u?e ndkfJrheosk p?Ie tb'I jdkfJsK nB[;ko s[ozs ;pzXs B{z tkg; eo d/Dk ukjhdk j?. gqkgs eosk p?Ie tb'I Bekfonk frnk u?e s[ozs jh yaksk Xkoe B{z tkg; fvg?u eo d/Dk ukjhdk j?.
(2) fiZE/ b?D d/D d/ fBgNko/ bJh gqkgs eosk p?Ie B{z d' yakfsnK ftueko NqK;co d[nkok f;ZXk u?e gqkgs j'fJnk nfijk Bekfonk frnk u?e G[rskB eosk|yakskXkoe B{z s[ozs tkg; eo d/Dk ukjhdk j?.
(3) ;ko/ yakfsnK ftu oew dh xkN ekoB Beko/ rJ/ u?e B{z fJ; eEB Bkb ªBk ekch oew« fby e/ Bekfonk u?e tkg; eoBk ukjhdk j?.
4- ii Beko/ j'J/ u?e dh ;{uBk
(i) jo/e Beko/ j'J/ u?e ;pzXh t/otk fJe eo'V o[gJ/ dh iK fJ; s'I T[s/ dh oew B{z p?IeK d/ n?w nkJh n?; d/ gqfsfBZX dk Gkr pDk b?Dk ukjhdk j? ns/ ;akyk B{z fJj t/otk nkgD/ ezNo'fbzr dcaso|w[Zy dcaso B{z ;{fus eo d/Dk ukjhdk j?.
(ii) ;Nke n?e;u/Ii d/ jZe ftu G[rskB:'r u?eK dk t/otk T[BQK dk ;zefbs Bekokswe t/otk p?IeK tb'I u?eK dh ehws nB[;ko dbkb dh j?;hns nB[;ko n?wHnkJhHn?; dk Gkr pDk e/ ;pzXs w[Zy dcasoK|e/Idoh dcasoK B{z fog'oN ehsh ikt/.
4-iii tko tko BekoB dh xNBk Bkb toskn
(1) rkjeK ftZu nB[;ak;B pDkJh oZyD bJh p?eK B/ yakfsnK B{z u?eK Bkb ubkT[D dh ;j{bs ftu ;aos oZyh fe eh yakskXkoe czvK dh nkwd dh nk; s/ ;kb ftu fJe eo'V o[gJ/ dh oew 4 ndkfJrhnK ftu eYtk ;e/rk. fJ; T[gozs T[; B{z e'Jh skik u?e p[Ze ikoh BjhI ehsh ikt/rh. p?Ie nkgDh ;t? fJZSk s/ yaksk pzd eoB bJh th ftuko eo ;edh j?. e?;a eo?fvN yakfsnK tor/ n?vtK; yakfsnK Uto vokcaN yakfsnK ftu s'I pknd T[u/oh gotkBs nEkfoNh d[nkok fJj yks/ foftT{ j'D/ ukjhd/ jB.
(2) T[go'es (1) fdZshnK ;aosK dh ikD-gSkD d/ wzst bJh w"i{dk yakfsnK B{z ubkT[D ;pzXh, BthI u?e p[Ze ikoh eoB tkb/ p?IeK gqfsfBZXhnK B{z BthInK ;aosK tkbk gZso th ikoh efonk eoB.
(3) ftZsh ;kb d"okB i/ fe;/ yakskXkoe d/ ft;a/;a yaks/ ftu shih tko u?e Bekfonk frnk j't/ sK u"Eh tko T[; ftZsh ;kb d"okB T[;dk u?e Bekfonk ikD s/ T[; dh u?e ;j{bs B{z yasw eoB bJh p?Ie tb'I ;pzXs gqfsfBZX B{z T[go'es jdkfJsK tZb fXnkB fdtkT[Id/ j'J/ u"e;h gZso G/fink ikt/. fJ;/ soQK i/ p?Ie dk fJokdk T[; dk yaksk pzd eoB dk j't/ sK th T[; B{z u"e;h jdkfJs G/ih ikt/.
4-iv iBob
(1) w[ZdJh dh gZXo s/ fJ; wzst bJh u?e BekoB d/ sZEK d/ ;p{s (u?e BekoB Xkoe|gqkgs eosk) i/ fe;/ e'oN nZr/, ezfiT{wo c'ow iK fe;/ j'o ;woZE nfXekohnK nZr/ g/;a eoB dh b'V j't/ sK p?Ie tb'I u?e BekoB d/ d;skt/ih ;p{s T[; B{z w[jZJhnK eoB/ ukjhd/ jB.
(2) 2003-04 dh gfjbh fswkjh ;a[o{ j'D s'I i{B, 2003 d/ nyho dh fswkjh sZe p?Ie B{z T[go'es 11 ftu doi jdkfJsK dk ;zefbs t/otk nfvN|w?B/iw?IN ew/Nh nZr/ g/;a eoB.
5- p?IeK B{z th jdkfJs ehsh iKdh j? fe T[j nkgD/ Bkb ;pzXs p'ovK dh gotkBrh Bkb Beko/ j'J/ u?eK dh o'eEkw bJh ngDkJ/ wkgK Bkb Y[ZethI gqfefonk ;fjs ns/ fe;/ ftnesh iK p?Ie d/ ;Nkc B{z fe;/ ;ki;a s'I pukT[D bJh BekoB d/ sZEK B{z Xkoe sZe gj[zukT[D ftu j'Jh d/oh Bkb gqkgs eosk|Xkoe B{z Bekfonk u?e tkg; eoB bJh jdkfJsK ngBkT[D. p?IeK B{z th jdkfJs ehsh iKdh j? fe T[j nkgD/ ;Nkc nfXekohnK bJh b'VhId/ ;EkBe fd;ak fBod/;a ikoh eoB sK i' fJBQK jdkfJsK Bkb Beko/ u?e gqkgs eosktK B{z fpBK fe;/ d/oh s'I tkg; goskJ/ ik ;eD ns/ jdkfJsK dh fJzB-fpB gkbDk :ehBh pDkJh ikt/.
6- feogk eoe/ fJ; dh gj[zu o;hd G/ih ikt/.
s[jkvk ft;atk;gkso
;jh|-
(;hHnkoHw{obhXoB)
w[Zy wjKgqpzXe