తేది: 04/12/2020

ద్రవ్య విధాన నివేదిక, 2020-21- ద్రవ్య విధాన సమితి సమావేశం
యొక్క కార్యకలాపాల తీర్మానం - డిసెంబర్ 2-4, 2020

ప్రస్తుత మరియు అభివృద్ధి చెందుతున్న స్థూల ఆర్థిక పరిస్థితుల అంచనా ఆధారంగా, ద్రవ్య విధాన కమిటీ (ఎంపిసి) ఈ రోజు (డిసెంబర్ 4, 2020) తన సమావేశంలో ఈ విధంగా నిర్ణయించింది:

• ద్రవ్య సర్దుబాటు సదుపాయం (ఎల్ఎఎఫ్) క్రింద విధాన రెపో రేటును ఎలాంటి మార్పు లేకుండా 4.0 శాతం గా ఉంచడం;

ఫలితంగా, ఎల్ఎఎఫ్ క్రింద రివర్స్ రెపో రేటు 3.35 శాతం వద్ద, మరియు మార్జినల్ స్టాండింగ్ సదుపాయం (ఎంఎస్ఎఫ్) రేటు మరియు బ్యాంక్ రేటు 4.25 శాతం వద్ద ఉంచడం.

• అవసరమైనంత కాలం సర్దుబాటు వైఖరిని కొనసాగించాలని ఎంపిసి నిర్ణయించింది - కనీసం ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో మరియు తరువాతి ఆర్థిక సంవత్సరంలో - ద్రవ్యోల్బణం లక్ష్యాల పరిధుల్లోనే వుంటుందనే ఆశతో, మన్నికైన ప్రాతిపదికన వృద్ధిని పునరుద్ధరించడానికి మరియు ఆర్థిక వ్యవస్థపై కోవిడ్-19 ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి.

ఈ నిర్ణయాలు వినియోగదారుల ధరల సూచి (సిపిఐ) ద్రవ్యోల్బణం కోసం మధ్యంతర అవధి లక్ష్యాన్ని +/- 2 శాతం బ్యాండ్‌లో 4 శాతం సాధించాలనే లక్ష్యానికి అనుగుణంగా ఉన్నాయి.

ఈ నిర్ణయం తీసుకోవడoలోని ముఖ్య కారణాలను ఈ క్రింది ప్రకటనలో పొందుపరచడం జరిగింది:

అంచనా

ప్రపంచ ఆర్ధిక వ్యవస్థ

2. క్యూ4 (అక్టోబర్-డిసెంబర్) 2020 యొక్క దృక్పథం యూరోప్, యుఎస్ మరియు ప్రధాన అభివృద్ధి చెందుతున్న మార్కెట్ ఎకానమీలు (EMEలు), లాక్డౌన్లతో పాటు రెండవ దఫా కోవిడ్-19 ఇన్ఫెక్షన్ల పెరుగుదలతో గడ్డు పరిస్థితిలో (లాక్డౌన్) ఉంది. టీకా పురోగతి కొంత ఆఫ్‌సెట్టింగ్ ఆశావాదాన్ని సృష్టించింది. లాక్డౌన్లు సడలించడంతో ప్రపంచ వాణిజ్యం క్యూ3 లో పుంజుకుంది, కాని పెంట్-అప్ డిమాండ్ అయిపోయినందున, ఇన్వెంటరీ తిరిగి సమకూర్చుకొనే ప్రక్రియ పూర్తయినందున, మరియు రెండవ దఫా వాణిజ్య సంబంధిత అనిశ్చితి పెరుగుతున్నందువల్ల, క్యూ4 లో మందగించే అవకాశం ఉంది. సిపిఐ ద్రవ్యోల్బణం ప్రధాన ఆధునిక ఆర్థిక వ్యవస్థలలో (ఎఇ) మందగించింది, అయితే కొన్ని ఇఎంఇలలో ఆహార ధరలను ధృవీకరించడం మరియు సరఫరా అంతరాయాలపై ఇది గట్టిపడింది. ప్రపంచ ఆర్ధిక మార్కెట్లు, అధిక వసతి ద్రవ్య విధానాలు మరియు టీకాపై సానుకూల వార్తల మద్దతుతో తేలికగా ఉంటాయి.

దేశీయ ఆర్థిక వ్యవస్థ

3. భారతదేశంలో, నవంబర్ 27 న నేషనల్ స్టాటిస్టికల్ ఆఫీస్ (ఎన్ఎస్ఓ) విడుదల చేసిన డేటా ప్రకారం క్యూ2: 2020-21 (జూలై-సెప్టెంబర్) లో నిజమైన జిడిపిలో 7.5 శాతం సంకోచాన్ని చూపించింది. ప్రయాణీకుల వాహనాలు మరియు మోటారుసైకిల్ అమ్మకాలు, రైల్వే సరుకు రవాణా మరియు అక్టోబరులో విద్యుత్ వినియోగం రెండింటిలో పెరుగుదల ఉన్నప్పటికీ, నవంబర్‌లో ఈ సూచికలలో కొన్ని మోడరేషన్ ఉన్నప్పటికీ, క్యూ3: 2020-21లో అధిక పౌన:పున్య సూచికలు, రికవరీ పెరుగుతున్న కర్షణంను సూచిస్తున్నాయి. సహాయక నేల తేమ మరియు జలాశయ పరిస్థితులలో, గత సంవత్సరం ఈ సమయం రబీ లో ఎకరా నుండి 4.0 శాతం పెంపుదలతో, అనుకూలమైన రుతుపవనాలు కొనసాగుతున్నప్పుడు, వ్యవసాయం యొక్క దృక్పథం మెరుగుదలగా ఉంటుంది.

4. సిపిఐ ద్రవ్యోల్బణం, ధరల ఒత్తిళ్లు వ్యాప్తి చెందుతున్నాయన్న ఆధారాలతో, సెప్టెంబరులో 7.3 శాతానికి, అక్టోబర్‌ 2020లో 7.6 శాతానికి పెరిగింది. పప్పుధాన్యాలు, నూనెలు, కూరగాయలు మరియు సుగంధ ద్రవ్యాలతో సహా ప్రోటీన్ అధికంగా ఉన్న వస్తువులలో ఆహార ద్రవ్యోల్బణం అక్టోబర్‌లో రెండంకెలకు చేరుకుంది. కేంద్రక ద్రవ్యోల్బణం, అనగా, ఆహారం మరియు ఇంధనాన్ని మినహాయించి సిపిఐ కూడా సెప్టెంబరులో 5.4 శాతం నుండి అక్టోబర్లో 5.8 శాతానికి పెరిగింది. శీతాకాలంలో ఆహార ధరల కాలానుగుణ నియంత్రణ మరియు సరఫరా గొలుసు అంతరాయాల సడలింపులతో, మూడు నెలల మరియు ఒక సంవత్సరం ముందు గృహ ద్రవ్యోల్బణ అంచనాలు తగ్గాయి.

5. అక్టోబర్-నవంబర్లలో దేశీయ ఆర్థిక పరిస్థితులు తేలికగా ఉన్నాయి మరియు ద్రవ్యత పెద్ద మిగులులో కొనసాగింది. కరెన్సీ డిమాండ్ పెరగడం వల్ల రిజర్వ్ ద్రవ్యం 15.3 శాతం (y-o-y) (నవంబర్ 27, 2020 నాటికి) పెరిగింది. మరోవైపు, ద్రవ్య సరఫరా (ఎం3), నవంబర్ 20, 2020 నాటికి కేవలం 12.5 శాతం మాత్రమే పెరిగింది. ఒక ముఖ్యమైన పరిణామం ఏమిటంటే, ఆహారేతర క్రెడిట్ వృద్ధి వేగవంతం అయ్యింది మరియు నవంబర్‌ 2020లో మొదటిసారిగా సానుకూల దశలోకి, ఆర్ధిక సంవత్సర ప్రాతిపదిక-ఇప్పటివరకు, ప్రవేశించింది, బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలో పెద్ద మొత్తంలో డిపాజిట్లు ప్రధానంగా SLR పెట్టుబడిలో ఉపయోగించబడుతున్నాయి. కార్పొరేట్ బాండ్ల జారీ ఏప్రిల్-అక్టోబర్ 2020 కాలంలో ₹4.4 లక్షల కోట్లు కాగా, గత ఏడాది ఇదే కాలంలో ₹3.5 లక్షల కోట్ల రూపాయలు. భారతదేశం యొక్క విదేశీ మారక నిల్వలు ఎంపిసి చివరి తీర్మానం సమయం అక్టోబర్ 2 న US$545.6 బిలియన్ డాలర్లు నుండి US$574.8 బిలియన్ (నవంబర్ 27 నాటికి) గా పెరిగాయి.

దృక్పధం (ఔట్లుక్)

6. గత రెండు నెలల్లో అంచనాలతో పోలిస్తే ద్రవ్యోల్బణం యొక్క దృక్పథం ప్రతికూలంగా మారింది. హోల్‌సేల్ మరియు రిటైల్ ద్రవ్యోల్బణం మధ్య గణనీయమైన చీలిక, సరఫరా వైపు అడ్డంకులు మరియు వినియోగదారునికి వసూలు చేయబడే పెద్ద మార్జిన్‌లను సూచిస్తుంది. తృణధాన్యాల ధరలు బంపర్ ఖరీఫ్ పంట రాకతో మెత్తబడటం కొనసాగించవచ్చు మరియు కూరగాయల ధరలు శీతాకాలపు పంటతో తేలికవుతాయి, ఇతర ఆహార ధరలు అధిక స్థాయిలో కొనసాగే అవకాశం ఉంది. ముడి చమురు ధరలు డిమాండ్ రికవరీ యొక్క ఆశావాదం, ఒపెక్ (OPEC) మరియు ఉత్పత్తి కోతలను కొనసాగించడం మరియు సమీప కాలంలో అస్థిరంగా ఉంటాయని భావిస్తున్నారు. ఆర్థిక కార్యకలాపాలు సాధారణస్థితికి వచ్చేవరకు మరియు డిమాండ్ పెరిగేకొద్దీ స్థిరంగా ఉండి, కాస్ట్-పుష్ ఒత్తిళ్లు ప్రధాన ద్రవ్యోల్బణంపై ఆటంకం కలిగిస్తూనే ఉంటాయి. ఈ అన్ని అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకుంటే, సిపిఐ ద్రవ్యోల్బణం క్యూ3: 2020-21కి 6.8 శాతం, క్యూ4: 2020-21కి 5.8 శాతం; మరియు హెచ్1: 2021-22లో 5.2 శాతం నుండి 4.6 శాతం వరకు, నష్టాలు విస్తృతంగా సమతుల్యతతో ఉన్నాయి (చార్ట్ 1).

7. వృద్ధి దృక్పథం వైపు చూసినట్లయితే, గ్రామీణ డిమాండ్‌ పునరుద్ధరణ మరింత బలోపేతం అవుతుందని భావిస్తున్నారు, అయితే పట్టణ డిమాండ్ కూడా కార్యాచరణ మరియు ఉపాధి ప్రేరణలను బయల్పరచుట వలన, ముఖ్యంగా కోవిడ్-19 చేత స్థానభ్రంశం చెందిన శ్రామికవర్గంతో ఊపందుకుంది. ఏదేమైనా, ఈ సానుకూల ప్రేరణలు దేశంలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో అంటువ్యాధుల పెరుగుదల వలన కప్పబడి ఉండి కొన్ని స్థానిక నియంత్రణ చర్యలను ప్రేరేపిస్తాయి. అదే సమయంలో, రికవరీ రేటు 94 శాతాన్ని శాతం దాటింది మరియు టీకా పరీక్షలలో విజయాలపై గణనీయమైన ఆశావాదం ఉంది. వినియోగదారులు ఆశాజనకమైన వైఖరితో ఉంటారు మరియు తయారీ సంస్థల వ్యాపార ప్రబలవిశ్వాసం క్రమంగా మెరుగుపడుతుంది. వృద్ధి-ఉత్పాదక పెట్టుబడులకు మద్దతు ఇవ్వడానికి వినియోగం మరియు ద్రవ్యతకు మద్దతు ఇవ్వడం కంటే ద్రవ్య ఉద్దీపన పెరుగుతోంది. మరోవైపు, ప్రైవేట్ పెట్టుబడి ఇంకా మందగించింది మరియు సామర్థ్య వినియోగం పూర్తిగా కోలుకోలేదు. ఎగుమతులు అసమానంగా ఉన్నప్పటికీ, వ్యాక్సిన్ల పురోగతితో అవకాశాలు మెరుగయ్యాయి. సాంఘిక దూర నిబంధనలు మరియు రిస్క్ విరక్తి కారణంగా కాంటాక్ట్-ఇంటెన్సివ్ సేవలకు డిమాండ్ కొంతకాలం తగ్గుతుంది. ఈ అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకుంటే, నిజమైన జిడిపి వృద్ధి 2020-21లో (-) 7.5 శాతంగా అంచనా వేయబడింది: క్యూ3: 2020-21లో (+) 0.1 శాతం మరియు క్యూ4: 2020-21లో (+) 0.7 శాతం; మరియు హెచ్1: 2021-22లో (+) 21.9 శాతం నుండి (+) 6.5 శాతం, నష్టాలు విస్తృతంగా సమతుల్యతతో ఉన్నాయి (చార్ట్ 2).

8. ద్రవ్యోల్బణం, శీతాకాలంలో నశ్వర వస్తువుల పాడైపోయే ధరల నుండి అస్థిరమైన ఉపశమనాన్ని మినహాయించి, పెరగడానికి అవకాశం ఉందని ఎంపీసీ అభిప్రాయపడింది. ఇది ద్రవ్య విధానాన్ని వృద్ధికి మద్దతుగా చేసుకుంటూ అందుబాటులో ఉన్న అవకాశాన్ని ఉపయోగించకుండా ప్రస్తుత దశలో అడ్డుకుంటుంది. అదే సమయంలో, రికవరీ సంకేతాలు విస్తృత-ఆధారిత నుండి దూరంగా ఉంటాయి మరియు అవి స్థిరమైన విధాన మద్దతుపై ఆధారపడి ఉంటాయి. సరఫరా పరంపర అంతరాయాలు, అధిక మార్జిన్లు మరియు పరోక్ష పన్నుల ద్వారా ద్రవ్యోల్బణ వృత్తాలను విచ్ఛిన్నం చేయడానికి క్రియాశీల సరఫరా నిర్వహణ వ్యూహాల కోసం ఒక చిన్న గవాక్షం అందుబాటులో ఉంది. సరఫరా వైపు నడిచే ద్రవ్యోల్బణ ఒత్తిడిని తగ్గించడానికి మరిన్ని ప్రయత్నాలు అవసరం. విస్తృత స్థూల ఆర్థిక మరియు ఆర్థిక స్థిరత్వాన్ని ప్రోత్సహించడానికి ధరల స్థిరత్వానికి వచ్చే అన్ని అడ్డంకులను ద్రవ్య విధానం నిశితంగా పరిశీలిస్తుంది. దీని ప్రకారం, ఈ రోజు ఎంపిసి తన సమావేశంలో పాలసీ రేటుపై యథాతథ స్థితిని కొనసాగించాలని మరియు అవసరమైనంతవరకు సర్దుకుపోయే వైఖరిని కొనసాగించాలని నిర్ణయించింది - కనీసం ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో మరియు వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరంలో - ధృడమైన ప్రాతిపదికన వృద్ధిని పునరుద్ధరించడానికి మరియు కోవిడ్-19 యొక్క ప్రభావం ఆర్థిక వ్యవస్థపై తగ్గుదలతో, అదే సమయంలో ద్రవ్యోల్బణం ముందుకు వెళ్లే లక్ష్యంలోనే ఉందని నిర్ధారించుకుంటూ.

9. ఎంపిసి సభ్యులందరూ - డాక్టర్ శశాంక భిడే, డాక్టర్ అషిమా గోయల్, ప్రొఫెసర్ జయంత్ ఆర్. వర్మ, డాక్టర్ మృదుల్ కె. సగ్గర్, డాక్టర్ మైఖేల్ దేబబ్రత పాత్రా, మరియు శ్రీ శక్తికాంత దాస్ - విధాన రెపో రేటును మార్చకుండా ఉంచడానికి ఏకగ్రీవంగా ఓటు వేశారు. అంతేకాకుండా, ఎంపిసి సభ్యులందరూ యథాతథ స్థితిని కొనసాగించాలని మరియు అవసరమైనంతవరకు సర్దుకుపోయే వైఖరిని కొనసాగించాలని నిర్ణయించారు - కనీసం ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో మరియు వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరంలో - మన్నికైన ప్రాతిపదికన వృద్ధిని పునరుద్ధరించడానికి మరియు కోవిడ్-19 యొక్క ప్రభావం ఆర్థిక వ్యవస్థపై తగ్గుదలతో, అదే సమయంలో ద్రవ్యోల్బణం ముందుకు వెళ్లే లక్ష్యంలోనే ఉందని నిర్ధారించుకుంటూ.

10. ఎంపీసీ సమావేశం యొక్క కార్యకలాపాలు డిసెంబర్ 18, 2020 నాటికి ప్రచురించబడతాయి.

(యోగేష్ దయాళ్) 
చీఫ్ జనరల్ మేనేజర్

పత్రికా ప్రకటన: 2020-2021/720