తేది: 08/12/2021

గవర్నర్ ప్రకటన: డిసెంబర్ 08, 2021

నేను ఈ ప్రకటన చేస్తున్నప్పుడు, మహమ్మారి యొక్క రెండు తరంగాలతో బాధాకరమైన అనుభవాన్ని నేను తిరిగి చూస్తున్నాను. వాస్తవంగా మానవ జీవితంలోని ప్రతి అంశం తీవ్రంగా మార్చబడింది. అయినప్పటికీ, ఈ సమస్యాత్మక ప్రయాణంలో సాధించినది తక్కువ, అసాధారణమైనది కాదు. అదృశ్య శత్రువు కోవిడ్-19ని ఎదుర్కోవడానికి మేము ఇప్పుడు మెరుగ్గా, సిద్ధంగా ఉన్నాము. ఇది ఎప్పటికప్పుడు మరియు ఇటీవలి కాలంలో మొత్తం ప్రపంచాన్ని బెదిరిస్తూనే ఉంది.

2. భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ 2020-21 మొదటి త్రైమాసికంలో లోతైన సంకోచాలలో ఒకదాని నుండి అక్షరార్థంగా బయటపడి, 2021-22 ప్రథమార్థంలో మా అంచనాలకు అనుగుణంగా GDP 13.7 శాతం మేర వృద్ధి చెందింది. ఆర్థిక వ్యవస్థలోని అనేక రంగాలలో, మహమ్మారి ముందు స్థాయి ఉత్పత్తులు దాటాయి. ద్రవ్యోల్బణం స్వల్పకాలిక స్పైక్‌లను మినహాయించి, 4 శాతం లక్ష్యంతో విస్తృతంగా సమలేఖనం చేయబడింది. విదేశీ రుణ అవసరాలు చాలా నిరాడంబరంగా ఉంటాయి మరియు బలమైన బఫర్‌లు ఏదైనా ప్రపంచ స్పిల్‌ఓవర్‌లను తట్టుకోవాలి. పబ్లిక్ ఫైనాన్స్‌లు, పుంజుకున్న పన్ను రాబడుల ద్వారా బలోపేతం అయ్యాయి. కేంద్ర మరియు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు మరియు భారతీయ రిజర్వు బ్యాంకు (RBI) ఈ ఫలితాన్ని తీసుకురావడానికి అపూర్వమైన స్థాయిలో మరియు పరిధితో విధాన చర్యలను సమీకరించాయి. అదేవిధంగా, మునిసిపల్ మరియు స్థానిక సంస్థలలో మన అద్వితీయ యోధుల నిస్వార్థ మరియు అవిశ్రాంత కృషి; ఆరోగ్య సంరక్షణ, పోలీసు మరియు పరిపాలనా సిబ్బంది; దాతృత్వ సంస్థలు; మరియు పౌర సమాజం సేవ ప్రశంసనీయమైనది. అవి మనకు మహాత్మా గాంధీ ఉటంకించిన మాటలు గుర్తుచేస్తాయి: "మిమ్మల్ని మీరు కనుగొనడానికి ఉత్తమ మార్గం ఇతరుల సేవలో మిమ్మల్ని మీరు కోల్పోవడం"¹. ఈ మహమ్మారి నిజంగా భారతదేశాన్ని ఏకతాటిపైకి తెచ్చిందని నేను భావిస్తున్నాను మరియు ఇది భారతదేశం ప్రపంచ వృద్ధికి చుక్కానిలా మారే క్షణం కావచ్చు.

3. నేను ఇప్పుడు డిసెంబర్ 6, 7 మరియు 8 తేదీల్లో సమావేశమైన ద్రవ్య విధాన సమితి (MPC) చర్చల వైపుకు వెళతాను. స్థూల ఆర్థిక పరిస్థితి మరియు దృక్పథం యొక్క అంచనా ఆధారంగా, పాలసీ రెపో రేటు యథాతథ స్థితిని కొనసాగించడానికి ఏకగ్రీవంగా, మరియు అనుకూల విధాన వైఖరిని నిలుపుకోవడానికి 5-1 మెజారిటీతో MPC ఓటు వేసింది. పర్యవసానంగా, పాలసీ రెపో రేటు 4 శాతం వద్ద మరియు ద్రవ్యోల్బణం అలాగే ఉండేలా చూసుకుంటూ, మన్నికైన ప్రాతిపదికన వృద్ధిని పునరుద్ధరించడానికి మరియు కొనసాగించడానికి మరియు ఆర్థిక వ్యవస్థపై కోవిడ్-19 ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి అవసరమైనంత కాలం ఈ వైఖరి అనుకూలంగా ఉంటుంది, ముందుకు వెళ్లే లక్ష్యముతో. మార్జినల్ స్టాండింగ్ ఫెసిలిటీ (MSF) రేటు మరియు బ్యాంక్ రేటు 4.25 శాతం వద్ద మారలేదు. రివర్స్ రెపో రేటు కూడా 3.35 శాతం వద్ద యథాతథంగా కొనసాగుతోంది.

4. నేను ఇప్పుడు పాలసీ రేటు మరియు వైఖరిపై యథాతథ స్థితిని కొనసాగించడానికి MPC యొక్క హేతుబద్ధత గురించి క్లుప్తంగా చెప్పాలనుకుంటున్నాను. అక్టోబర్‌లో దాని అంచనాకు అనుగుణంగా ఆర్థిక కార్యకలాపాలు విస్తృతంగా అభివృద్ధి చెందుతున్నాయని పేర్కొంటూ, కొత్త కోవిడ్-19 ఇన్‌ఫెక్షన్‌లలో పదునైన మరియు స్థిరమైన తగ్గింపు మరియు టీకా వేసుకునే పెరుగుదల, వినియోగదారుల విశ్వాసం మరియు వ్యాపార ఆశావాదానికి దోహదం చేస్తున్నాయని MPC అభిప్రాయపడింది. మహమ్మారి కారణంగా తీవ్రంగా దెబ్బతిన్న కాంటాక్ట్-ఇంటెన్సివ్ సర్వీస్‌లతో సహా ఆర్థిక కార్యకలాపాల అవకాశాలు క్రమంగా మెరుగుపడుతున్నాయి. పెట్రోల్ మరియు డీజిల్‌పై కేంద్ర ఎక్సైజ్ సుంకాలు మరియు రాష్ట్ర వ్యాట్ (విలువ ఆధారిత పన్నులు-VAT) తగ్గింపులను తగ్గించడంతోపాటు ఆహార ధరలను నియంత్రించడానికి ప్రభుత్వం తీసుకున్న సరఫరా వైపు చర్యలను MPC గుర్తించింది. నవంబర్ చివరి నుంచి ముడి చమురు ధరలు కూడా తగ్గాయి. ఇవి దేశీయ వ్యయ-పుష్ నిర్మాణాన్ని కొంతవరకు తగ్గించగలవు.

5. సమిష్టి డిమాండ్ యొక్క పునరుద్ధరణ ప్రైవేట్ పెట్టుబడిపై ఆధారపడి ఉంటుంది, ఇది ఇప్పటికీ వెనుకబడి ఉంది. ప్రపంచ అభివృద్ధి నుండి వెలువడే హెడ్‌విండ్‌లను MPC దేశీయ దృక్పథానికి ప్రధాన ప్రమాదంగా పరిగణించింది, ఇది ఇప్పుడు కోవిడ్-19 యొక్క ఓమిక్రాన్ (Omicron) రూపాంతరంతో కొంత మేఘావృతమైంది. అంతేకాకుండా, ఆర్థిక వ్యవస్థలో మందగమనం మరియు కొనసాగుతున్న కార్యకలాపాలను దృష్టిలో ఉంచుకుని, ప్రత్యేకించి ప్రైవేట్ వినియోగం, ఇప్పటికీ మహమ్మారి పూర్వ స్థాయిల కంటే తక్కువగా ఉంది. మన్నికైన మరియు విస్తృత-ఆధారిత పునరుద్ధరణకు నిరంతర విధాన మద్దతు అవసరం. ఈ నేపథ్యంలో, MPC ప్రస్తుతం ఉన్న రెపో రేటును 4 శాతం వద్ద కొనసాగించాలని మరియు అనుకూల వైఖరిని కొనసాగించాలని నిర్ణయించింది.

వృద్ధి మరియు ద్రవ్యోల్బణం యొక్క అంచనా

వృద్ధి

6. నవంబర్ 30, 2021న విడుదలైన జాతీయ గణాంక కార్యాలయ ప్రకటన భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ, పునరుద్ధరణ పుంజుకుంటోందని ధృవీకరించింది, వాస్తవ GDP వృద్ధి 8.4 శాతం, సంవత్సరానికి (yoy), Q2:2021-22 తర్వాత 20.1 శాతం మునుపటి త్రైమాసికంలో. GDP యొక్క అన్ని భాగాలు y-o-y వృద్ధిని నమోదు చేశాయి. ఎగుమతులు మరియు దిగుమతులు వాటి కోవిడ్-పూర్వ స్థాయిలను బలంగా అధిగమించాయి.

7. పండగ కాలం నాటికి పెంట్-అప్ డిమాండ్ బలపడుతుండగా, వినియోగ డిమాండ్ మెరుగుపడుతుందని వస్తున్న సమాచారం సూచిస్తుంది. గ్రామీణ డిమాండ్ పునరుద్ధరణను ప్రదర్శిస్తోంది మరియు వ్యవసాయం మరియు అనుబంధ కార్యకలాపాల యొక్క దృఢమైన పనితీరుతో వ్యవసాయ ఉపాధి పుంజుకుంది. దీనికి మద్దతుగా, రబీ విత్తనాలను నాటడం, ప్రధాన మంత్రి-కిసాన్ పథకం క్రింద ప్రత్యక్ష బదిలీలు కొనసాగించడం మరియు ప్రధాన మంత్రి గరీబ్ కళ్యాణ్ యోజన (PMGKAY) క్రింద ఉచిత ఆహారధాన్యాల పొడిగింపు, మార్చి 2022 వరకు. గత కొన్ని నెలలుగా ప్రయాణాలు మరియు పర్యాటక రంగాలపై ఖర్చులు పెరగడంతో పట్టణ డిమాండ్ కూడా బలపడే సంకేతాలను చూపుతోంది. రైల్వే సరుకు రవాణా, పోర్ట్ కార్గో, GST రసీదులు, టోల్ వసూళ్లు, పెట్రోలియం వినియోగం మరియు విమాన ప్రయాణీకుల రాకపోకలు వంటి ఇతర సూచికలు కూడా అక్టోబర్/నవంబర్‌లో పుంజుకున్నాయి. పెట్రోల్ మరియు డీజిల్‌పై ఇటీవలి ఎక్సైజ్ సుంకం మరియు రాష్ట్ర వ్యాట్ తగ్గింపులు కొనుగోలు శక్తిని పెంచడం ద్వారా వినియోగ డిమాండ్‌కు మద్దతు ఇవ్వాలి. ఆగస్టు నుండి ప్రభుత్వ వినియోగం కూడా పెరుగుతోంది, ఇది మొత్తం డిమాండ్‌కు మద్దతు ఇస్తుంది.

8. పెట్టుబడి కార్యకలాపాల పునరుద్ధరణకు వీలు కల్పించే పరిస్థితులు కూడా అమల్లోకి వస్తున్నాయి. సెప్టెంబరులో క్యాపిటల్ గూడ్స్ ఉత్పత్తి వరుసగా మూడవ నెలలో మహమ్మారి ముందు స్థాయి కంటే ఎక్కువగా ఉంది, అయితే క్యాపిటల్ గూడ్స్ దిగుమతులు అక్టోబర్‌లో వరుసగా ఎనిమిదో నెలలో రెండంకెల స్థాయి పెరిగాయి. కొన్ని కాపెక్స్ సంబంధిత మైలురాళ్లకు లోబడి, స్థూల రాష్ట్ర దేశీయోత్పత్తి (GSDP)లో 0.5 శాతానికి సమానమైన రాష్ట్రాలు అదనపు మార్కెట్ రుణాలను కేంద్ర ప్రభుత్వం సడలించడం మరియు ఫ్రంట్-లోడ్ ట్యాక్స్ డెవల్యూషన్ నిర్ణయం, రాష్ట్రాల మూలధన వ్యయాలను బలపరిచే అవకాశం ఉంది. కాపెక్స్‌పై ప్రభుత్వం దృష్టి సారించడం వల్ల ప్రైవేట్ పెట్టుబడులపై దృష్టి సారిస్తుంది, ఇది సుదీర్ఘమైన మ్యూట్ కార్యాచరణలో ఉంది. ఇంకా, రిజర్వ్ బ్యాంక్ యొక్క లిక్విడిటీ చర్యల ద్వారా ఏర్పడిన అనుకూల ద్రవ్య మరియు ఆర్థిక పరిస్థితుల మధ్య కార్పొరేట్ బ్యాలెన్స్ షీట్‌లను గణనీయంగా తగ్గించడం జరిగింది.

9. మొత్తంమీద, మహమ్మారి యొక్క రెండవ తరంగం ద్వారా అంతరాయం ఏర్పడిన రికవరీ, ట్రాక్షన్‌ను తిరిగి పొందుతోంది, అయితే ఇది స్వీయ-నిరంతర మరియు మన్నికైనదిగా ఉండటానికి ఇంకా బలంగా లేదు. ఇది నిరంతర విధాన మద్దతు యొక్క ముఖ్యమైన ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతుంది.

10. ఓమిక్రాన్ (Omicron) యొక్క ఆవిర్భావం మరియు అనేక దేశాలలో కోవిడ్-19 ఇన్ఫెక్షన్‌ల పునరుద్ధరణతో ఔట్‌లుక్‌కు ప్రతికూల ప్రమాదాలు పెరిగాయి. అంతేకాకుండా, ఇటీవలి కొన్ని దిద్దుబాట్లు ఉన్నప్పటికీ, అంతర్జాతీయ ఇంధనం మరియు వస్తువుల ధరలు పెరగడం, అభివృద్ధి చెందిన ఆర్థిక వ్యవస్థల్లో ద్రవ్య విధానం యొక్క వేగవంతమైన సాధారణీకరణ కారణంగా ప్రపంచ ఆర్థిక మార్కెట్‌లలో సంభావ్య అస్థిరత మరియు సుదీర్ఘమైన ప్రపంచ సరఫరా అడ్డంకులు కారణంగా ఎదురుగాలులు కొనసాగుతున్నాయి. ఈ అంశాలన్నింటినీ పరిగణనలోకి తీసుకుని, 2021-22లో వాస్తవ GDP వృద్ధిని 9.5 శాతంగా ఉంచారు, ఇందులో Q3లో 6.6 శాతం మరియు 2021-22 Q4లో 6.0 శాతం ఉంటుంది. Q1:2022-23కి వాస్తవ GDP వృద్ధి 17.2 శాతం మరియు Q2:2022-23కి 7.8 శాతంగా అంచనా వేయబడింది.

ద్రవ్యోల్బణం

11. జూన్ మరియు సెప్టెంబరు మధ్య బాగా పడిపోయిన తరువాత, ప్రధాన CPI ద్రవ్యోల్బణం సెప్టెంబర్‌లో 4.3 శాతం నుండి అక్టోబర్‌లో 4.5 శాతానికి పెరిగింది. దేశంలోని కొన్ని ప్రాంతాల్లో అకాల వర్షాల కారణంగా కూరగాయల ధరలు పెరగడం, ఈ పెరుగుదలను ప్రధానంగా ప్రతిబింబిస్తుంది. అంతర్జాతీయ ఇంధన ధరలు గట్టిపడటం వల్ల దేశీయ LPG మరియు కిరోసిన్ ధరలను దాదాపు మూడు త్రైమాసికాల పాటు పెంచారు, అక్టోబర్‌లో ఇంధన ద్రవ్యోల్బణం 14.3 శాతానికి పెరిగింది. జూన్ 2020 నుండి అధిక ప్రధాన ద్రవ్యోల్బణం (అంటే, ఆహారం మరియు ఇంధనం మినహా CPI ద్రవ్యోల్బణం) నిలకడగా ఉండటం అనేది ఇన్‌పుట్ కాస్ట్ ఒత్తిళ్ల దృష్ట్యా విధానపరమైన ఆందోళన కలిగించే అంశం. ఈ సందర్భంలో, పెట్రోల్ మరియు డీజిల్‌పై ఎక్సైజ్ సుంకం మరియు వ్యాట్ తగ్గింపు ప్రత్యక్ష ప్రభావాల ద్వారా, అలాగే ఇంధనం మరియు రవాణా ఖర్చుల ద్వారా పనిచేసే పరోక్ష ప్రభావాల ద్వారా ద్రవ్యోల్బణంలో మన్నికైన తగ్గింపును తెస్తుంది.

12. ద్రవ్యోల్బణ పథం మా మునుపటి అంచనాలకు అనుగుణంగా ఉండే అవకాశం ఉంది మరియు ధరల ఒత్తిడి తక్షణ కాలంలో కొనసాగవచ్చు. రబీ పంటకు మెరుగైన అవకాశాలను దృష్టిలో ఉంచుకుని కూరగాయల ధరలు శీతాకాలపు రాకతో కాలానుగుణ దిద్దుబాటును చూస్తాయని భావిస్తున్నారు. ప్రభుత్వ సరఫరా వైపు జోక్యాలు దేశీయ ధరలపై అంతర్జాతీయంగా కొనసాగుతున్న అధిక ఆహార చమురు ధరల పతనాన్ని పరిమితం చేశాయి. ఇటీవలి కాలంలో ముడి చమురు ధరలు కొంత దిద్దుబాటును చూసినప్పటికీ, మహమ్మారి పరిమితులు సడలించడంతో డిమాండ్‌లో పిక్-అప్‌తో సరిపోలడానికి బలమైన ప్రపంచ సరఫరా ప్రతిస్పందనలపై ధర ఒత్తిడిని మన్నికైన నియంత్రణ కలిగి ఉంటుంది. ఆర్థిక వ్యవస్థలో మందగమనం కారణంగా వారి పాస్-త్రూ మ్యూట్‌గా ఉన్నప్పటికీ, కాస్ట్-పుష్ ఒత్తిళ్లు ప్రధాన ద్రవ్యోల్బణంపై ప్రభావం చూపుతూనే ఉన్నాయి. మిగిలిన సంవత్సరంలో, బేస్ ఎఫెక్ట్స్ ప్రతికూలంగా మారడంతో ద్రవ్యోల్బణం ప్రింట్లు కొంత ఎక్కువగా ఉండే అవకాశం ఉంది; ఏది ఏమైనప్పటికీ, ప్రధాన ద్రవ్యోల్బణం Q4:2021-22లో గరిష్ట స్థాయికి చేరుకుంటుందని మరియు ఆ తర్వాత తగ్గుతుందని అంచనా వేయబడింది. ఈ అంశాలన్నింటినీ పరిగణనలోకి తీసుకుంటే, CPI ద్రవ్యోల్బణం 2021-22కి 5.3 శాతంగా అంచనా వేయబడింది: Q3లో 5.1 శాతం; 2021-22 క్యూ4లో 5.7 శాతం, రిస్క్‌లు స్థూలంగా సమతుల్యం. CPI ద్రవ్యోల్బణం Q1:2022-23లో 5.0 శాతానికి తగ్గుతుందని మరియు Q2:2022-23లో 5.0 శాతం వద్ద ఉండవచ్చని అంచనా.

13. మా ద్రవ్య విధాన వైఖరి ప్రాథమికంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశీయ ద్రవ్యోల్బణం మరియు వృద్ధి డైనమిక్స్‌కు అనుగుణంగా ఉంటుంది. అయినప్పటికీ, వ్యవస్థాత్మకంగా ముఖ్యమైన ప్రపంచ కేంద్ర బ్యాంకుల ద్రవ్య విధాన సెట్టింగ్‌లలో ఆసన్నమైన మార్పులు స్పిల్‌ఓవర్‌ల రూపంలో దేశీయ స్థూల-ఆర్థిక స్థిరత్వానికి తాజా సవాళ్లను తెస్తున్నాయి. అటువంటి దృష్టాంతంలో, దేశీయ స్థూల-ప్రాధమికతలు తగిన విధాన వైఖరి మరియు చర్యలు మరియు బలమైన బఫర్‌లతో స్థితిస్థాపకంగా ఉండాలి. ఈ సందర్భంలో, మృదువైన ద్రవ్యోల్బణం టార్గెటింగ్ ఫ్రేమ్‌వర్క్ అందించిన బాగా స్థిరపడిన నామమాత్రపు యాంకర్, మహమ్మారి సమయంలో వృద్ధి ఆందోళనలను సమర్థవంతంగా పరిష్కరించడానికి ద్రవ్య విధానానికి విశ్వసనీయత మరియు సౌలభ్యాన్ని అందించింది. ప్రస్తుత పరిస్థితిలో, పటిష్టమైన వృద్ధి పునరుద్ధరణపై దృష్టి సారిస్తూ ద్రవ్యోల్బణాన్ని లక్ష్యానికి అనుగుణంగా ఉంచడం చాలా ముఖ్యం. అదే సమయంలో, రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆర్థిక స్థిరత్వ ప్రమాదాల నిర్మాణాన్ని నిరోధించేటప్పుడు ఆర్థిక పరిస్థితులు క్రమబద్ధంగా, క్రమాంకనం చేయబడిన మరియు బాగా టెలిగ్రాఫ్ పద్ధతిలో పునఃసమతుల్యతను కలిగి ఉండేలా చూసుకోవాలి. ద్రవ్య విధానానికి ధర స్థిరత్వం ప్రధాన సూత్రం, ఎందుకంటే ఇది వృద్ధి మరియు స్థిరత్వాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది. మా నినాదం సరైన సమయంలో మృదువైన ల్యాండింగ్‌ను నిర్ధారించడం.

ద్రవ్య మరియు ఆర్ధిక మార్కెట్ పరిస్థితులు

14. ప్రపంచం వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతోంది. అనేక ఆర్థిక వ్యవస్థలు ఇప్పటికీ వైరస్‌తో పోరాడుతున్నప్పటికీ, మరికొందరు కోవిడ్-19 యొక్క దీర్ఘకాలిక సమస్యలతో బాధపడుతున్నప్పటికీ, ఓమిక్రాన్ రూపాంతరం యొక్క స్వరూపం, పరిస్థితి యొక్క సంక్లిష్టతను జోడించింది. ఆర్థిక వ్యవస్థలు తిరిగి తెరవబడినందున, క్యాచ్-అప్ డిమాండ్ ఉక్కిరిబిక్కిరి చేయబడిన సరఫరా గొలుసులు, కీలకమైన ఇన్‌పుట్‌ల కొరత మరియు లేబర్ మార్కెట్‌లను కఠినతరం చేయడంతో కలిసింది. అధిక శక్తి మరియు వస్తువుల ధరలతో కలిపి, ఇది అనేక దేశాలలో దీర్ఘకాలంగా నిద్రాణమైన ద్రవ్యోల్బణాన్ని రేకెత్తించింది, ఉత్పత్తి మళ్లీ మహమ్మారి పూర్వ స్థాయికి చేరుకోకముందే. అభివృద్ధి చెందిన మరియు అభివృద్ధి చెందుతున్న మార్కెట్ ఆర్థిక వ్యవస్థలలోని అనేక కేంద్ర బ్యాంకులు వారి స్వంత వృద్ధి-ద్రవ్యోల్బణం డైనమిక్స్ ద్వారా సంక్షోభ సమయ విధానాల నుండి వైదొలగడం ప్రారంభించాయి. ప్రయాణం మరియు కార్యకలాపాలపై మరింత ఆంక్షలు ఉంటాయనే భయంతో, తక్షణ నెలల్లో వృద్ధి-ద్రవ్యోల్బణం డైనమిక్స్ ఎలా బయటపడతాయనే దానిపై ఈ సమయంలో గణనీయమైన అనిశ్చితి ఉంది. పర్యవసానంగా ఆర్థిక పరిస్థితులు మరింత అస్థిరంగా మారుతున్నాయి.

15. రిజర్వ్ బ్యాంక్ క్రొత్త వృద్ధి ప్రేరణలను పెంపొందించడానికి మరియు మన్నికైన ఆర్థిక పునరుద్ధరణకు మద్దతు ఇవ్వడానికి బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలో పుష్కలమైన మిగులు లిక్విడిటీని ఉంచింది. ఇది వేగవంతమైన మరియు మరింత పూర్తి ద్రవ్య విధాన ప్రసారం మరియు ప్రభుత్వం యొక్క మార్కెట్ అరువు కార్యక్రమం యొక్క క్రమమైన ప్రవర్తనను సులభతరం చేసింది. రికవరీని స్థిరపరచడానికి మరియు స్థూల ఆర్థిక మరియు ఆర్థిక స్థిరత్వాన్ని పెంపొందించడానికి అనువుగా ఉండే రీతిలో రిజర్వ్ బ్యాంక్ లిక్విడిటీని నిర్వహించడం కొనసాగిస్తుంది.

16. ఫిబ్రవరి 2020లో స్థాపించబడిన సవరించిన లిక్విడిటీ మేనేజ్‌మెంట్ ఫ్రేమ్‌వర్క్‌ను పునరుద్ధరించే మా ప్రయత్నంలో, రిజర్వ్ బ్యాంక్ లిక్విడిటీ మిగులును ఫిక్స్‌డ్ రేట్ ఓవర్‌నైట్ రివర్స్ రెపో విండో నుండి ఎక్కువ కాలం వేరియబుల్ రేట్ రివర్స్ రెపో (VRRR) వేలంలోకి మార్చడం ద్వారా తిరిగి సమతుల్యం చేయడం చేస్తోంది. ప్రధాన లిక్విడిటీ మేనేజ్‌మెంట్ ఆపరేషన్‌గా 14-రోజుల VRRR వేలాన్ని పునఃస్థాపించడమే లక్ష్యం. డిసెంబరు 3 నాటికి VRRR వేలం మొత్తాన్ని రూ.6.0 లక్షల కోట్లకు పెంచడం ద్వారా ముందుగా ప్రకటించిన గ్లైడ్ పాత్‌ను ఈ తిరిగి సమతుల్యం చేయడం అనుసరించింది. ఈ పెరుగుదలకు ప్రతిస్పందనగా, ఇటీవలి కాలంలో ఓవర్‌నైట్ కొలేటరలైజ్డ్ మనీ మార్కెట్ రేట్లు స్వల్పంగా పెరిగాయి. పెద్దగా, లిక్విడిటీ యొక్క తిరిగిసంతులన ప్రణాళిక ప్రకారం సకాలంలో మరియు అంతరాయం కలిగించని పద్ధతిలో కొనసాగింది. లిక్విడిటీ ఓవర్‌హాంగ్‌పై రిజర్వ్ బ్యాంక్ నియంత్రణను బలోపేతం చేసే దాని లక్ష్యాన్ని కూడా ఇది నెరవేరుస్తోంది, ఇది హామీ ఇచ్చినప్పుడు లిక్విడిటీ పరిస్థితులను సాధారణీకరించడానికి రిజర్వ్ బ్యాంక్ సామర్థ్యాన్ని బలపరుస్తుంది.

17. ఆర్థిక వ్యవస్థ యొక్క ఉత్పాదక రంగాల అవసరాలను తీర్చడానికి తగిన ద్రవ్యతను కొనసాగిస్తూనే, రిజర్వ్ బ్యాంక్ లిక్విడిటీ పరిస్థితులను అంతరాయం కలిగించని రీతిలో తిరిగి సమతుల్యం చేయడం కొనసాగిస్తుంది. ఈ లక్ష్యంతో, 14 రోజుల VRRR వేలం మొత్తాలను పక్షం రోజుల ప్రాతిపదికన ఈ క్రింది పద్ధతిలో పెంచాలని ఇప్పుడు ప్రతిపాదించబడింది: డిసెంబర్ 17న రూ. 6.5 లక్షల కోట్లు; మరియు డిసెంబర్ 31 నాటికి రూ. 7.5 లక్షల కోట్లకు చేరుకుంది. తత్ఫలితంగా, జనవరి 2022 నుండి, లిక్విడిటీ శోషణ ప్రధానంగా వేలం మార్గం ద్వారా చేపట్టబడుతుంది.

18. ముందుగా ప్రకటించినట్లుగా, ఆర్‌బిఐ ఊహించని మరియు ఒక-ఆఫ్ లిక్విడిటీ అందుబాట్లను ఉంచడానికి ఎప్పటికప్పుడు ఫైన్-ట్యూనింగ్ కార్యకలాపాలను నిర్వహిస్తోంది, తద్వారా లిక్విడిటీ పరిస్థితులు సమతుల్య మరియు సమానంగా పంపిణీ చేయబడిన పద్ధతిలో అభివృద్ధి చెందుతాయి. ఆర్‌బిఐ కూడా 28 రోజుల పాటు VRRR వేలం నిర్వహిస్తోంది. 4-రోజుల VRRRల యొక్క ప్రధాన క్రియ, దీర్ఘకాలిక VRRRల ద్వారా పూరకంగా కొనసాగుతుంది. వీటి పరిమాణం మరియు మెచ్యూరిటీలు, అభివృద్ధి చెందుతున్న లిక్విడిటీ పరిస్థితుల యొక్క నిరంతర అంచనా ఆధారంగా నిర్ణయించబడతాయి, ముందుకు వెళ్లేకొద్దీ. రిజర్వ్ బ్యాంక్ కూడా అవసరమైనప్పుడు వివిధ మొత్తాలు/మెచ్యూరిటీల యొక్క ఫైన్-ట్యూనింగ్ కార్యకలాపాలను నిర్వహించడానికి సౌలభ్యాన్ని కలిగి ఉంటుంది. నా ప్రకటనలు మరియు ప్రసంగాలలో నేను పదే పదే నొక్కిచెప్పినట్లుగా, మహమ్మారి నుండి బయటపడిన ఆర్థిక వ్యవస్థకు అనుగుణమైన సమర్థవంతమైన లిక్విడిటీ మేనేజ్‌మెంట్ ఫ్రేమ్‌వర్క్‌ను ఏర్పాటు చేయడమే రిజర్వ్ బ్యాంక్ యొక్క ప్రయత్నం. అభివృద్ధి చెందుతున్న స్థూల ఆర్థిక మరియు ఆర్థిక పరిస్థితులకు అనుగుణంగా సమర్థవంతమైన ద్రవ్య ప్రసారానికి మరియు వడ్డీ రేటు అంచనాలను ప్రోత్సహించడానికి అవసరమైన ఆపరేషన్ ట్విస్ట్‌లు (OT) మరియు సాధారణ బహిరంగ మార్కెట్ కార్యకలాపాలను (OMOs) చేపట్టేందుకు రిజర్వ్ బ్యాంక్ కట్టుబడి ఉంది.

19. లిక్విడిటీ మిగులును తిరిగి బ్యాలెన్స్ చేసే దిశగా, మార్చి 27న ప్రకటించిన టార్గెటెడ్ లాంగ్-టర్మ్ రెపో ఆపరేషన్స్ (TLTRO 1.0 మరియు 2.0) క్రింద ఏప్రిల్ 17 మరియు మార్చ్ 27, 2020లో పొందబడిన బకాయి ఉన్న నిధులను ముందస్తుగా చెల్లించడానికి బ్యాంకులకు మరో ఎంపికను అందించాలని ఇప్పుడు నిర్ణయించబడింది. బ్యాంకులు ఇప్పటికే రూ.37,348 కోట్లను ముందస్తు చెల్లింపు చేశాయని గమనించాలి. ఇది ఈ పథకం క్రింద పొందబడిన రూ.1,12,900 కోట్లలో మూడింట ఒక వంతు.

20. కోవిడ్-సంబంధిత ఆరోగ్య సంరక్షణ మౌలిక సదుపాయాలు మరియు సేవలను పెంచడం కోసం రూ.50,000 కోట్ల ఆన్-ట్యాప్ లిక్విడిటీ విండోస్ మరియు కొన్ని కాంటాక్ట్-ఇంటెన్సివ్ సెక్టార్‌ల కోసం రూ.15,000 కోట్లు వాటి ముగింపు తేదీ వరకు అంటే మార్చి 31, 2022 వరకు కొనసాగుతాయి.

21. ఇంకా, మిగులు లిక్విడిటీ పరిస్థితుల కారణంగా MSF విండోను ఉపయోగించడం చాలా అరుదు కాబట్టి, MSF క్రింద సాధారణ పంపిణీకి తిరిగి రావాలని మేము ప్రతిపాదిస్తున్నాము. పర్యవసానంగా, జనవరి 1, 2022 నుండి MSF క్రింద ఓవర్‌నైట్ రుణం తీసుకోవడానికి బ్యాంకులు 3 శాతానికి బదులుగా నికర డిమాండ్ మరియు సమయ బాధ్యతలలో (NDTL) 2 శాతం వరకు తగ్గించగలవు. మహమ్మారి ప్రారంభంలో అందించబడిన ఈ పంపిణీ, కీలక సమయంలో మార్కెట్ విశ్వాసాన్ని పెంచింది.

22. ద్రవ్య మరియు ఆర్థిక స్థిరత్వాన్ని కాపాడుతూ వృద్ధి ప్రేరణలను విస్తృతం చేయడానికి ఈ తరుణంలో మా విస్తృత ప్రాధాన్యతకు మద్దతుగా మేము మా వైఖరికి కట్టుబడి ఉన్నామని నేను పునరుద్ఘాటిస్తున్నాను. మేము ఆర్థిక వ్యవస్థలోని అన్ని ఉత్పాదక రంగాలకు తగినంత రుణ ప్రవాహాన్ని ప్రోత్సహిస్తూనే ఉంటాము.

అదనపు చర్యలు

23. మా నిరంతర అంచనా ఆధారంగా, ఈ రోజు కొన్ని అదనపు చర్యలు కూడా ప్రకటించబడుతున్నాయి. ద్రవ్య విధాన నివేదిక లోని అభివృద్ధి మరియు నియంత్రణ విధానాలపై ప్రకటనలో (పార్ట్-బి) ఈ చర్యల వివరాలు పేర్కొనబడ్డాయి. అదనపు చర్యలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:

విదేశీ శాఖలు మరియు బ్యాంకుల అనుబంధ సంస్థలలో మూలధనం మరియు ఈ సంస్థల ద్వారా లాభాలను నిలుపుదల/పునరావాసం/బదిలీ చేయడం

24. ప్రస్తుతం, భారతదేశంలో విలీనం చేయబడిన బ్యాంకులు తమ విదేశీ శాఖలు మరియు అనుబంధ సంస్థలలో మూలధనాన్ని నింపవచ్చు; ఈ కేంద్రాలలో లాభాలను నిలుపుకోవచ్చు; మరియు ఆర్‌బిఐ ముందస్తు అనుమతితో లాభాలను స్వదేశానికి పంపడం/బదిలీ చేయడం చేయవచ్చు. బ్యాంకులకు కార్యాచరణ సౌలభ్యాన్ని అందించాలనే ఉద్దేశ్యంతో, బ్యాంకులు రెగ్యులేటరీ క్యాపిటల్ అవసరాలను తీర్చినట్లయితే, ఆర్‌బిఐ నుండి ముందస్తు అనుమతి తీసుకోనవసరం లేదని నిర్ణయించారు.

బ్యాంకుల ఇన్వెస్ట్‌మెంట్ పోర్ట్‌ఫోలియో కోసం వివేకవంతమైన నిబంధనల సమీక్షపై చర్చా పత్రం

25. షెడ్యూల్డ్ వాణిజ్య బ్యాంకుల ద్వారా పెట్టుబడి పోర్ట్‌ఫోలియో వర్గీకరణ మరియు వాల్యుయేషన్‌పై ప్రస్తుతం ఉన్న వివేకవంతమైన నిబంధనలు ఎక్కువగా అక్టోబర్ 2000లో ప్రవేశపెట్టిన ఫ్రేమ్‌వర్క్‌పై ఆధారపడి ఉన్నాయి. దేశీయ ఆర్థిక మార్కెట్లు మరియు ప్రపంచ ప్రమాణాలు/ఈ ప్రాంతంలోని అత్యుత్తమ విధానాల దృష్ట్యా అప్పటి నుండి, ఒక సంప్రదింపు ప్రక్రియను అనుసరించి ఈ నిబంధనలను సమీక్షించి, నవీకరించవలసిన అవసరం ఏర్పడింది. ఈ దిశలో, వ్యాఖ్యల కోసం ఆర్‌బిఐ వెబ్‌సైట్‌లో చర్చా పత్రం త్వరలో ఉంచబడుతుంది.

చెల్లింపు వ్యవస్థలలో ఛార్జీలపై చర్చా పత్రం

26. అన్ని వాటాదారుల సమిష్టి కృషి ఇటీవలి సంవత్సరాలలో డిజిటల్ చెల్లింపులలో గణనీయమైన పెరుగుదలకు దారితీసింది. అయితే, క్రెడిట్ కార్డ్‌లు, డెబిట్ కార్డ్‌లు, ముందస్తు చెల్లింపు సాధనాలు (కార్డ్‌లు మరియు వాలెట్‌లు), యూనిఫైడ్ పేమెంట్స్ ఇంటర్‌ఫేస్ (UPI) వంటి వాటి ద్వారా డిజిటల్ చెల్లింపుల కోసం కస్టమర్‌లు విధించే వివిధ ఛార్జీల సహేతుకతపై కొన్ని ఆందోళనలు ఉన్నాయి. డిజిటల్ లావాదేవీలను మరింత సరసమైనదిగా చేయడానికి, సమస్యలు మరియు ఆందోళనలను తగ్గించడానికి సాధ్యమయ్యే విధానాలను సమగ్రంగా చూసేందుకు, చెల్లింపు వ్యవస్థలోని వివిధ ఛార్జీలపై చర్చా పత్రాన్ని విడుదల చేయాలని ప్రతిపాదించబడింది.

UPI: పరిమితుల యొక్క సరళీకరణ, పెంపుదల మరియు మెరుగుదల

27. UPI అనేది లావాదేవీల పరిమాణం పరంగా దేశంలో అతిపెద్ద రిటైల్ చెల్లింపు వ్యవస్థ. ముఖ్యంగా చిన్న విలువ చెల్లింపులకు, ఇది దాని విస్తృత ఆమోదాన్ని సూచిస్తుంది. డిజిటల్ చెల్లింపులను మరింత లోతుగా చేయడానికి మరియు వాటిని మరింత కలుపుకొని, వినియోగదారులకు లావాదేవీలను సులభతరం చేయడానికి, ఆర్థిక మార్కెట్‌లలోని వివిధ విభాగాలలో రిటైల్ కస్టమర్‌లు ఎక్కువ భాగస్వామ్యాన్ని సులభతరం చేయడానికి మరియు సర్వీస్ ప్రొవైడర్ల సామర్థ్యాన్ని పెంచడానికి ఈ విధంగా ప్రతిపాదించడం జరుగుతోంది; (i) ఫీచర్ ఫోన్ వినియోగదారుల కోసం ఉత్పత్తులు, రిటైల్ చెల్లింపులపై ఆర్‌బిఐ యొక్క రెగ్యులేటరీ శాండ్‌బాక్స్ నుండి వినూత్న ఉత్పత్తులపై ప్రభావం చూపిస్తూ, UPI ఆధారిత చెల్లింపును ప్రారంభించాలని ప్రతిపాదించబడింది; (ii) UPI అప్లికేషన్‌లలో 'ఆన్-డివైస్' వాలెట్ మెకానిజం ద్వారా చిన్న విలువ లావాదేవీల ప్రక్రియను సులభతరం చేయడం; మరియు (iii) G-సెక్ లను మరియు ఇనీషియల్ పబ్లిక్ ఆఫరింగ్ (IPO) అప్లికేషన్లలో పెట్టుబడి కోసం రిటైల్ డైరెక్ట్ స్కీమ్ కోసం UPI ద్వారా చెల్లింపుల కోసం లావాదేవీల పరిమితిని రూ.2 లక్షల నుండి రూ.5 లక్షలకు చేయడం.

విదేశీ వాణిజ్య రుణాలు (ECB) / ట్రేడ్ క్రెడిట్ (TC) – LIBOR నుండి ప్రత్యామ్నాయ సూచన రేటు (ఆల్టర్నేటివ్ రిఫరెన్స్ రేట్-ARR)కి మార్పు

28. ప్రస్తుతం, ECB మరియు ట్రేడ్ క్రెడిట్‌లపై వడ్డీ రేట్లు LIBOR లేదా రుణం తీసుకునే కరెన్సీకి వర్తించే ఏదైనా ఇతర ఇంటర్‌బ్యాంక్ రేటుకు బెంచ్‌మార్క్ చేయబడ్డాయి. మేము LIBOR నుండి మారుతున్నప్పుడు, అటువంటి లావాదేవీల కోసం విస్తృతంగా ఆమోదించబడిన ఏదైనా ఇంటర్‌బ్యాంక్ రేటు లేదా ప్రత్యామ్నాయ సూచన రేటు (ARR) వినియోగాన్ని అనుమతించే మార్గదర్శకాలు విడిగా జారీ చేయబడతాయి.

ముగింపు మాటలు

29. ప్రపంచవ్యాప్తంగా, ఆర్థిక వ్యవస్థలు కోవిడ్-19 తరంగాలు పునరావృతమవుతాయి. దేశాల అంతటా అభివృద్ధి చెందుతున్న వృద్ధి-ద్రవ్యోల్బణం డైనమిక్స్ దృష్ట్యా, ద్రవ్య విధానం కూడా, ఆర్థిక మార్కెట్లను పదునైనవిగా ఉంచుతూ, ఒక ద్రవ్యోల్బణం పాయింట్‌కి చేరుకుంటుంది.

30. భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ పునరుద్ధరణ మార్గంలో సాపేక్షంగా బాగానే ఉంది, అయితే ఇది ప్రపంచ స్పిల్‌ఓవర్‌లకు లేదా ఓమిక్రాన్ రూపాంతరంతో సహా కొత్త ఉత్పరివర్తనాల నుండి వచ్చే అంటువ్యాధుల నుండి నిరోధించబడదు. అందువల్ల, మన స్థూల ఆర్థిక మూలాధారాలను పటిష్టం చేయడం, మన ఆర్థిక మార్కెట్లు మరియు సంస్థలను స్థితిస్థాపకంగా మరియు పటిష్టంగా మార్చడం మరియు విశ్వసనీయమైన మరియు స్థిరమైన విధానాలను ఉంచడం, ఈ అనిశ్చిత కాలంలో అత్యధిక ప్రాధాన్యతనిస్తుంది.

31. మన్నికైన, బలమైన మరియు సమగ్రమైన రికవరీని నిర్వహించడం మా లక్ష్యం. మన ప్రయత్నాలలో మనం సహనం మరియు పట్టుదలతో ఉండాలి. మనకు ఎదురయ్యే కొత్త వాస్తవాల గురించి మనం కూడా తెలుసుకోవాలి, అప్రమత్తంగా మరియు చురుకుదనంతో ఉండాలి. గత ఏడాది తొమ్మిది నెలలుగా మా ప్రయత్నాలు మాకు ఆత్మవిశ్వాసాన్ని ఇచ్చాయి మరియు ముందున్న సవాళ్లను ఎదుర్కోవడానికి మంచి ప్రారంభాన్ని అందించాయి. నెల్సన్ మండేలాను ఉటంకిస్తూ, “ఆశావాదంలో భాగంగా, సూర్యుని వైపు తలని ఉంచడం, పాదాలు ముందుకు సాగడం"². మా ముందున్న ప్రయాణం ఇప్పుడు స్పష్టంగా ఉంది మరియు మా లక్ష్యం చిత్రంలా స్పష్టంగా వుంది. మహాత్మా గాంధీ మాటల నుండి ప్రేరణ పొందిన బలమైన, స్థిరమైన మరియు శక్తివంతమైన ఆర్థిక వ్యవస్థ కోసం మనం కలిసి పని చేద్దాం: “నా విజయం నా నిరంతర, వినయపూర్వకమైన, సత్యమైన కృషిలో ఉంది. నాకు దారి తెలుసు. ఇది నేరుగా మరియు ఇరుకైనది. ఇది కత్తి అంచు లాంటిది. నేను దానిపై నడవడానికి సంతోషిస్తాను. …. కష్టపడేవాడు నశించడు. ఆ వాగ్దానంపై నాకు పూర్తి విశ్వాసం ఉంది...."³.

ధన్యవాదాలు. సురక్షితంగా ఉండండి. బాగా ఉండండి. నమస్కారం.

(యోగేష్ దయాల్) 
చీఫ్ జనరల్ మేనేజర్

పత్రికా ప్రకటన: 2021-2022/1321

¹ లీడర్, ఆర్. (2015). ది పవర్ అఫ్ పర్పస్; ఫైండ్ మీనింగ్; లివ్ లాంగర్, బెటర్, p. 35.

² మండేలా, N. (1995). లాంగ్ వాక్ టు ఫ్రీడం: ది ఆటోబయోగ్రఫీ ఆఫ్ నెల్సన్ మండేలా.

³ ది కలెక్టెడ్ వర్క్స్ ఆఫ్ మహాత్మా గాంధీ (CWMG), వాల్యూం. 35, p. 374-375.